لیتیوم کربنات چیست؟ انواع دارو، عوارض احتمالی، کاربردها و روش مصرف

• موارد مصرف: این دارو برای درمان حملات حاد مانیا و هیپومانیا در اختلالات قطبی و به¬ عنوان درمان نگهدارنده جهت کاهش حالات مانیک در بیماران دچار مانیا و پیشگیری از افسردگی در اختلالات دوقطبی به¬ کار می¬¬رود.

• هشدار ها: 1- به ¬دلیل احتمال بروز تغییرات بافتی و عملکردی کلیه متعاقب مصرف طولانی¬مدت لیتیم درمان با این دارو بیش از 5-3 سال توصیه نمی‌¬شود. 2- افزایش غلظت پلاسمایی لیتیم بالاتر از حد درمانی ممکن است کشنده باشد. 3- در صورت بروز علائم مسمومیت با لیتیم (لرزش،‌ عدم تعادل،‌ نیستاگموس،‌ نارسایی کلیه وتشنج) باید درمان را قطع و در صورت لزوم مسمومیت¬زدایی انجام داد. 4- وقتی که غلظت پلاسمایی لیتیم به حد سمی می¬رسد،‌معمولاً 1 یا 2 روز طول می¬کشد تا علائم شدید مسمومیت بروز کند. 5- در صورت تخلیه سدیم بدن،‌ مسمومیت با لیتیم تشدید می¬‌شود. به¬ همین دلیل از مصرف دارو¬‌های مدر به خصوص تیازید‌ها همزمان با این دارو باید اجتناب شود. 6- در صورت وجود بیماری قلبی-عروقی، اختلالات CNS، دهیدراتاسیون شدید، عفونت شدید،‌ بی کفایتی کلیه و احتباس ادرار با احتیاط فراوان مصرف شود. 7- بررسی نوار قلبی حداقل یک¬ بار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نیاز در طی درمان توصیه می‌¬شود. همچنین تعیین غلظت سرمی لیتیم به طور منظم در طول درمان نیز توصیه می‌شود. تعیین عملکرد کلیه و شمارش تام و افتراقی سلول¬¬های خون پیش از درمان و به طور منظم در طول درمان با این دارو توصیه می‌¬شود.

• تداخلات دارویی: دارو¬های مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، دارو¬‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی، مدر‌¬های موثر بر قوس هنله و تیازید¬‌ها با کاهش دفع لیتیم غلظت پلاسمایی آن را افزایش می¬‌دهند. سدیم بی¬کربنات، استازولامید و تئوفیلین دفع لیتیم را افزایش و موجب کاهش غلظت پلاسمایی آن می¬¬شوند. گزارش شده که مصرف همزمان لیتیم با مترونیدازول و اسپکتینومایسین موجب بروز مسمومیت با لیتیم شده است. مصرف همزمان لیتیم با فنی توئین، کاربامازپین، وراپامیل، دیلتیازم و متیل¬دوپا ممکن است موجب سمیت عصبی شود. مصرف همزمان لیتیم با دارو¬‌های ضدجنون به خصوص ‌هالوپریدول و نیز با متوکلوپرامید موجب افزایش خطر بروز عوارض خارج هرمی و احتمالاً سمیت عصبی می‌¬گردد. در صورت مصرف همزمان با لیتیم، اثر شل کننده ¬های عضلانی افزایش می یابد. لیتیم با اثرات نئوستیگمین و پیریدوستیگمین تداخل می‌¬کند.

• عوارض جانبی: 1- به ¬دلیل احتمال بروز تغییرات بافتی و عملکردی کلیه متعاقب مصرف طولانی¬مدت لیتیم درمان با این دارو بیش از 5-3 سال توصیه نمی‌¬شود. 2- افزایش غلظت پلاسمایی لیتیم بالاتر از حد درمانی ممکن است کشنده باشد. 3- در صورت بروز علائم مسمومیت با لیتیم (لرزش،‌ عدم تعادل،‌ نیستاگموس،‌ نارسایی کلیه وتشنج) باید درمان را قطع و در صورت لزوم مسمومیت¬زدایی انجام داد. 4- وقتی که غلظت پلاسمایی لیتیم به حد سمی می¬رسد،‌معمولاً 1 یا 2 روز طول می¬کشد تا علائم شدید مسمومیت بروز کند. 5- در صورت تخلیه سدیم بدن،‌ مسمومیت با لیتیم تشدید می¬‌شود. به¬ همین دلیل از مصرف دارو¬‌های مدر به خصوص تیازید‌ها همزمان با این دارو باید اجتناب شود. 6- در صورت وجود بیماری قلبی-عروقی، اختلالات CNS، دهیدراتاسیون شدید، عفونت شدید،‌ بی کفایتی کلیه و احتباس ادرار با احتیاط فراوان مصرف شود. 7- بررسی نوار قلبی حداقل یک¬ بار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نیاز در طی درمان توصیه می‌¬شود. همچنین تعیین غلظت سرمی لیتیم به طور منظم در طول درمان نیز توصیه می‌شود. تعیین عملکرد کلیه و شمارش تام و افتراقی سلول¬¬های خون پیش از درمان و به طور منظم در طول درمان با این دارو توصیه می‌¬شود.

• توصیه ها: 1- مقدار مصرف لیتیم را باید به ¬گونه‌¬ای تنظیم نمود که غلظت پلاسمایی در محدوده mmol/liter4/1-4/0 قرار بگیرد. 2- در مسمومیت خفیف با لیتیم،‌ قطع دارو و تجویز مقادیر زیاد آب و نمک برای رفع مسمومیت کفایت می‌کند. 3- وقتی رژیم دارویی لیتیم تثبیت شد،‌ معمولاً هر 3 ماه یک ¬بار غلظت پلاسمایی آن باید اندازه گیری شود. 4- در طول دوره درمان،‌ عملکرد تیروئید باید تحت نظر باشد. 5- در طول دوره درمان، ‌بیمار باید آب و سدیم به اندازه کافی مصرف کند. 6- در صورت بروز استفراغ، اسهال، عفونت و تعریق شدید ممکن است لازم باشد مصرف لیتیم را قطع نمود یا مقدار مصرف را کاهش داد. 7- از قطع ناگهانی مصرف دارو باید پرهیز شود. 8- برای حصول پاسخ مطلوب، ممکن است 3-1 هفته وقت لازم باشد. 9- به ¬دلیل احتمال بروز خواب¬ آلودگی و سرگیجه، هنگام رانندگی یا کار با ماشین¬ آلاتی که نیاز به هوشیاری دارند، باید احتیاط نمود. 10- هنگام ورزش و در هوای گرم باید احتیاط نمود. در صورت ابتلا به بیماری¬¬هایی که سبب تب،‌ تعریق، تهوع و اسهال می¬‌شوند، باید احتیاط نمود.

• موارد مصرف: این دارو برای درمان حملات حاد مانیا و هیپومانیا در اختلالات قطبی و به¬ عنوان درمان نگهدارنده جهت کاهش حالات مانیک در بیماران دچار مانیا و پیشگیری از افسردگی در اختلالات دوقطبی به¬ کار می¬¬رود.

• هشدار ها: 1- به ¬دلیل احتمال بروز تغییرات بافتی و عملکردی کلیه متعاقب مصرف طولانی¬مدت لیتیم درمان با این دارو بیش از 5-3 سال توصیه نمی‌¬شود. 2- افزایش غلظت پلاسمایی لیتیم بالاتر از حد درمانی ممکن است کشنده باشد. 3- در صورت بروز علائم مسمومیت با لیتیم (لرزش،‌ عدم تعادل،‌ نیستاگموس،‌ نارسایی کلیه وتشنج) باید درمان را قطع و در صورت لزوم مسمومیت¬زدایی انجام داد. 4- وقتی که غلظت پلاسمایی لیتیم به حد سمی می¬رسد،‌معمولاً 1 یا 2 روز طول می¬کشد تا علائم شدید مسمومیت بروز کند. 5- در صورت تخلیه سدیم بدن،‌ مسمومیت با لیتیم تشدید می¬‌شود. به¬ همین دلیل از مصرف دارو¬‌های مدر به خصوص تیازید‌ها همزمان با این دارو باید اجتناب شود. 6- در صورت وجود بیماری قلبی-عروقی، اختلالات CNS، دهیدراتاسیون شدید، عفونت شدید،‌ بی کفایتی کلیه و احتباس ادرار با احتیاط فراوان مصرف شود. 7- بررسی نوار قلبی حداقل یک¬ بار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نیاز در طی درمان توصیه می‌¬شود. همچنین تعیین غلظت سرمی لیتیم به طور منظم در طول درمان نیز توصیه می‌شود. تعیین عملکرد کلیه و شمارش تام و افتراقی سلول¬¬های خون پیش از درمان و به طور منظم در طول درمان با این دارو توصیه می‌¬شود.

• تداخلات دارویی: دارو¬های مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، دارو¬‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی، مدر‌¬های موثر بر قوس هنله و تیازید¬‌ها با کاهش دفع لیتیم غلظت پلاسمایی آن را افزایش می¬‌دهند. سدیم بی¬کربنات، استازولامید و تئوفیلین دفع لیتیم را افزایش و موجب کاهش غلظت پلاسمایی آن می¬¬شوند. گزارش شده که مصرف همزمان لیتیم با مترونیدازول و اسپکتینومایسین موجب بروز مسمومیت با لیتیم شده است. مصرف همزمان لیتیم با فنی توئین، کاربامازپین، وراپامیل، دیلتیازم و متیل¬دوپا ممکن است موجب سمیت عصبی شود. مصرف همزمان لیتیم با دارو¬‌های ضدجنون به خصوص ‌هالوپریدول و نیز با متوکلوپرامید موجب افزایش خطر بروز عوارض خارج هرمی و احتمالاً سمیت عصبی می‌¬گردد. در صورت مصرف همزمان با لیتیم، اثر شل کننده ¬های عضلانی افزایش می یابد. لیتیم با اثرات نئوستیگمین و پیریدوستیگمین تداخل می‌¬کند.

• عوارض جانبی: 1- به ¬دلیل احتمال بروز تغییرات بافتی و عملکردی کلیه متعاقب مصرف طولانی¬مدت لیتیم درمان با این دارو بیش از 5-3 سال توصیه نمی‌¬شود. 2- افزایش غلظت پلاسمایی لیتیم بالاتر از حد درمانی ممکن است کشنده باشد. 3- در صورت بروز علائم مسمومیت با لیتیم (لرزش،‌ عدم تعادل،‌ نیستاگموس،‌ نارسایی کلیه وتشنج) باید درمان را قطع و در صورت لزوم مسمومیت¬زدایی انجام داد. 4- وقتی که غلظت پلاسمایی لیتیم به حد سمی می¬رسد،‌معمولاً 1 یا 2 روز طول می¬کشد تا علائم شدید مسمومیت بروز کند. 5- در صورت تخلیه سدیم بدن،‌ مسمومیت با لیتیم تشدید می¬‌شود. به¬ همین دلیل از مصرف دارو¬‌های مدر به خصوص تیازید‌ها همزمان با این دارو باید اجتناب شود. 6- در صورت وجود بیماری قلبی-عروقی، اختلالات CNS، دهیدراتاسیون شدید، عفونت شدید،‌ بی کفایتی کلیه و احتباس ادرار با احتیاط فراوان مصرف شود. 7- بررسی نوار قلبی حداقل یک¬ بار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نیاز در طی درمان توصیه می‌¬شود. همچنین تعیین غلظت سرمی لیتیم به طور منظم در طول درمان نیز توصیه می‌شود. تعیین عملکرد کلیه و شمارش تام و افتراقی سلول¬¬های خون پیش از درمان و به طور منظم در طول درمان با این دارو توصیه می‌¬شود.

• توصیه ها: 1- مقدار مصرف لیتیم را باید به ¬گونه‌¬ای تنظیم نمود که غلظت پلاسمایی در محدوده mmol/liter4/1-4/0 قرار بگیرد. 2- در مسمومیت خفیف با لیتیم،‌ قطع دارو و تجویز مقادیر زیاد آب و نمک برای رفع مسمومیت کفایت می‌کند. 3- وقتی رژیم دارویی لیتیم تثبیت شد،‌ معمولاً هر 3 ماه یک ¬بار غلظت پلاسمایی آن باید اندازه گیری شود. 4- در طول دوره درمان،‌ عملکرد تیروئید باید تحت نظر باشد. 5- در طول دوره درمان، ‌بیمار باید آب و سدیم به اندازه کافی مصرف کند. 6- در صورت بروز استفراغ، اسهال، عفونت و تعریق شدید ممکن است لازم باشد مصرف لیتیم را قطع نمود یا مقدار مصرف را کاهش داد. 7- از قطع ناگهانی مصرف دارو باید پرهیز شود. 8- برای حصول پاسخ مطلوب، ممکن است 3-1 هفته وقت لازم باشد. 9- به ¬دلیل احتمال بروز خواب¬ آلودگی و سرگیجه، هنگام رانندگی یا کار با ماشین¬ آلاتی که نیاز به هوشیاری دارند، باید احتیاط نمود. 10- هنگام ورزش و در هوای گرم باید احتیاط نمود. در صورت ابتلا به بیماری¬¬هایی که سبب تب،‌ تعریق، تهوع و اسهال می¬‌شوند، باید احتیاط نمود.

🩺 محتوای این مطلب صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، برای تشخیص و درمان حتما از پزشکان متخصص راهنمایی بگیرید: بخش جستجوی پزشکان