10 کاری که باید پس از کشیدن دندان عقل انجام دهید تا بهبودی سریع‌تر داشته باشید

رسانیکامنبع: https://rasanika.com

کشیدن دندان عقل یکی از رایج‌ترین جراحی‌های دندانپزشکی است. بسیاری از افراد در سنین ۱۸ تا ۳۰ سالگی تجربه بیرون آوردن دندان عقل را دارند. این عمل معمولاً زمانی انجام می‌شود که دندان عقل نهفته، نیمه‌روییده یا باعث درد، التهاب و آسیب به سایر دندان‌ها شده باشد.
اما بخش مهم‌تر از خود عمل جراحی، مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان عقل است. رعایت نکات ساده اما حیاتی در روزها و هفته‌های بعد از عمل، می‌تواند تفاوت زیادی بین یک دوره بهبودی راحت و سریع یا یک تجربه دردناک و طولانی ایجاد کند.

در این مقاله، به‌صورت کامل و کاربردی توضیح می‌دهیم که پس از کشیدن دندان عقل چه کارهایی باید انجام دهید، از چه چیزهایی پرهیز کنید و چطور روند ترمیم دهان را تسریع کنید.

۱. گاز استریل را به‌درستی استفاده کنید

پس از اتمام کشیدن دندان عقل، دندانپزشک روی محل جراحی یک گاز استریل قرار می‌دهد تا خونریزی کنترل شود و لخته خونی در محل دندان شکل بگیرد. این لخته در واقع اولین و مهم‌ترین مرحله در بهبود زخم است.

نباید بلافاصله گاز را بیرون بیاورید یا آن را مرتب تعویض کنید. توصیه می‌شود حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه گاز را به‌آرامی بین دندان‌ها نگه دارید و بعد از این زمان، در صورت کاهش خونریزی، آن را خارج کنید.
اگر هنوز خونریزی داشتید، می‌توانید یک گاز تمیز دیگر جایگزین کرده و دوباره حدود نیم ساعت نگه دارید.

نکته مهم این است که:

• گاز را گاز بزنید اما نیشگون نگیرید تا زخم باز نشود.

• از آب دهان را بیرون ریختن یا مکیدن محل زخم خودداری کنید.

• از نی برای نوشیدنی‌ها استفاده نکنید؛ مکش باعث جدا شدن لخته و ایجاد عارضه‌ای به‌نام «حفره خشک» می‌شود که بسیار دردناک است.

۲. در ۲۴ ساعت اول استراحت کنید و فعالیت شدید نداشته باشید

بلافاصله بعد از کشیدن دندان عقل، بدن شما نیاز به زمان دارد تا لخته خون شکل بگیرد و التهاب کاهش یابد. انجام فعالیت‌های بدنی سنگین مانند ورزش، بلند کردن اجسام یا حتی خم شدن زیاد، می‌تواند فشار خون را بالا ببرد و باعث خونریزی مجدد شود.

بهتر است در روز اول بعد از عمل، در خانه بمانید، استراحت کنید و از قرار گرفتن در محیط‌های گرم یا پرتحرک پرهیز کنید. اگر احساس ضعف یا گیجی دارید، به بدن خود زمان بدهید و اجازه دهید روند طبیعی بهبودی پیش برود.

در روزهای بعد نیز، بازگشت به فعالیت‌های معمول باید تدریجی باشد. در صورتی که نیاز دارید به محل کار بازگردید، سعی کنید در محیطی باشید که امکان استراحت وجود داشته باشد.

۳. استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم و درد

تورم اطراف گونه و فک پس از کشیدن دندان عقل، موضوعی کاملاً طبیعی است. معمولاً در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، میزان ورم به بیشترین حد خود می‌رسد و سپس به‌تدریج کاهش می‌یابد. یکی از بهترین راه‌های کنترل آن، استفاده از کمپرس سرد است.

یک کیسه یخ یا حوله سرد را داخل پارچه نازکی بپیچید و روی گونه نزدیک محل دندان عقل قرار دهید. هر بار حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه آن را نگه دارید و سپس ۱۵ دقیقه استراحت دهید. این کار را چندین بار در روز تکرار کنید تا التهاب کاهش پیدا کند.

اما دقت کنید که استفاده از یخ نباید مستقیم و طولانی باشد، چون ممکن است باعث تحریک پوست شود. پس از دو روز، می‌توانید برای بهبود جریان خون از کمپرس گرم استفاده کنید تا کبودی و سفتی عضلات کاهش یابد.

۴. رژیم غذایی نرم و مقوی داشته باشید

تغذیه بعد از کشیدن دندان عقل اهمیت زیادی دارد، چون دهان شما در مرحله ترمیم است و نیاز به مواد مغذی دارد، اما نباید به زخم فشار وارد شود. توصیه می‌شود در ۲۴ ساعت اول فقط از غذاهای نرم، خنک و آسان‌جذب استفاده کنید.

برخی از غذاهای مناسب عبارت‌اند از:

در چند روز اول از خوردن غذاهای داغ، تند، سفت، اسیدی یا ترد (مثل چیپس و بیسکویت) خودداری کنید. همچنین دانه‌های ریز مثل برنج یا کنجد می‌توانند داخل محل زخم گیر کنند و باعث عفونت شوند.

نوشیدن آب کافی در طول روز نیز بسیار مهم است تا بدن و بافت‌ها بهتر بازسازی شوند.

۵. داروهای تجویزی دندانپزشک را دقیق مصرف کنید

پس از کشیدن دندان عقل، دندانپزشک معمولاً برای کنترل درد و پیشگیری از عفونت، داروهایی تجویز می‌کند. رایج‌ترین داروها شامل مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و گاهی دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال هستند.

حتی اگر بعد از یک یا دو روز احساس بهبودی کردید، دوره کامل داروها را مصرف کنید تا خطر عفونت کاهش یابد.
به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها را هرگز خودسرانه قطع نکنید. مصرف نادرست داروها ممکن است باعث بازگشت عفونت یا تأخیر در ترمیم شود.

اگر به دارویی حساسیت دارید یا دچار علائمی مثل خارش، ورم یا تهوع شدید، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

۶. مراقبت از بهداشت دهان با احتیاط و دقت

اولین ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان عقل، نباید محل زخم را مسواک بزنید یا با دهان‌شویه بشویید. زیرا هرگونه تماس مستقیم یا شست‌وشوی شدید می‌تواند لخته را از جای خود خارج کند.

از روز دوم به بعد می‌توانید دندان‌هایتان را با احتیاط مسواک بزنید، اما از تماس با محل جراحی خودداری کنید. برای ضدعفونی کردن دهان، بهتر است روزی چند بار با محلول آب گرم و نمک (نصف قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان آب) دهان را به‌آرامی شست‌وشو دهید.

در این کار نباید آب را با فشار در دهان بچرخانید؛ کافی است محلول را در دهان نگه دارید و سپس به‌آرامی بیرون بریزید. این روش ساده به تمیزی دهان و جلوگیری از بوی نامطبوع کمک می‌کند.

۷. از سیگار، قلیان و الکل دوری کنید

کشیدن سیگار یا قلیان بعد از کشیدن دندان عقل یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات است. نیکوتین موجود در دود، روند ترمیم زخم را به‌شدت کند می‌کند و احتمال بروز حفره خشک را افزایش می‌دهد.

تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که در چند روز اول پس از جراحی سیگار می‌کشند، بیش از دو برابر دیگران در معرض التهاب و عفونت قرار دارند.

الکل نیز اثرات منفی مشابهی دارد و می‌تواند با داروهای مصرفی تداخل پیدا کند. بنابراین حداقل تا ۷۲ ساعت پس از عمل از مصرف هرگونه دخانیات و مشروبات الکلی خودداری کنید.

۸. تورم، درد و خونریزی را تحت‌نظر داشته باشید

درد و کمی خونریزی در چند ساعت اول کاملاً طبیعی است، اما لازم است وضعیت دهان خود را به‌دقت بررسی کنید. اگر دردتان پس از ۳ روز به جای کاهش، شدیدتر شد، یا خونریزی بیش از حد معمول داشتید، ممکن است نشانه عفونت یا مشکل دیگری باشد.

علائم هشداردهنده‌ای که باید جدی بگیرید:

• درد شدید پس از ۳–۴ روز

• طعم یا بوی بد در دهان

• ترشح چرک از محل جراحی

• تورم زیاد یا تب بالا

در این صورت باید هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید تا محل زخم بررسی شود. درمان سریع می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

۹. هنگام خواب، سر خود را بالاتر از بدن قرار دهید

در شب‌های اول پس از کشیدن دندان عقل، بهتر است با بالش اضافه بخوابید تا سر کمی بالاتر از بدن باشد. این کار باعث می‌شود فشار خون در ناحیه جراحی کمتر شود و از خونریزی یا ورم بیشتر جلوگیری گردد.

همچنین به پشت یا به سمت مخالف دندان کشیده‌شده بخوابید تا به محل زخم فشاری وارد نشود. در صورتی که عادت دارید در خواب دهان باز بماند، می‌توانید از مرطوب‌کننده‌های دهانی استفاده کنید تا محیط دهان خشک نشود.

۱۰. پیگیری و مراجعه مجدد به دندانپزشک

حتی اگر احساس می‌کنید بهبودی کامل حاصل شده، مراجعه به دندانپزشک برای معاینه پس از کشیدن دندان عقل بسیار مهم است. در این ویزیت، دندانپزشک وضعیت ترمیم، احتمال عفونت، بخیه‌ها و سلامت کلی بافت‌ها را بررسی می‌کند.

اگر بخیه قابل جذب نباشد، معمولاً پس از ۷ تا ۱۰ روز نیاز به کشیدن بخیه وجود دارد. دندانپزشک همچنین می‌تواند در این جلسه راهنمایی‌هایی درباره رژیم غذایی و رعایت بهداشت در بلندمدت ارائه دهد.

عوارض احتمالی در صورت عدم رعایت مراقبت‌ها

در صورتی که توصیه‌های فوق نادیده گرفته شوند، ممکن است با مشکلاتی روبه‌رو شوید که روند ترمیم را دشوار می‌کنند. در جدول زیر چند مورد از این عوارض رایج آورده شده است:

بهبودی کامل چقدر زمان می‌برد؟

دوره بهبودی پس از کشیدن دندان عقل بسته به نوع جراحی (ساده یا جراحی پیچیده)، سن، وضعیت عمومی بدن و رعایت مراقبت‌ها متفاوت است.
به‌طور کلی:

• در جراحی ساده، ۳ تا ۵ روز برای کاهش درد و ورم کافی است.

• در جراحی پیچیده‌تر، ممکن است ۱۰ تا ۱۴ روز طول بکشد تا زخم کاملاً بسته شود.

• در برخی افراد، استخوان فک برای ترمیم کامل به ۶ هفته زمان نیاز دارد.

اگر همه توصیه‌ها را رعایت کنید، می‌توانید خیلی زودتر از آنچه تصور می‌کنید به وضعیت عادی بازگردید.

چند نکته تکمیلی برای راحتی بیشتر

• از عطسه یا سرفه با دهان بسته پرهیز کنید، زیرا فشار ناگهانی ممکن است لخته را خارج کند.

• اگر دهانتان مزه فلز یا خون می‌دهد، نگران نباشید؛ معمولاً تا چند ساعت طبیعی است.

• احساس بی‌حسی در لب یا زبان پس از بی‌حسی موضعی ممکن است چند ساعت طول بکشد. تا زمان از بین رفتن کامل آن، چیزی نخورید تا زبان یا گونه را گاز نگیرید.

• اگر دندان عقل پایین کشیده شده، ممکن است فک کمی سفت شود. حرکات آرام فک به بالا و پایین (مانند جویدن ملایم) به بازگشت تدریجی انعطاف فک کمک می‌کند.

چرا مراجعه به دندانپزشک پس از کشیدن دندان عقل اهمیت دارد؟

گرچه بسیاری از مردم پس از عمل احساس می‌کنند که می‌توانند بدون پیگیری خاصی دوره نقاهت را سپری کنند، اما باید بدانید که دندانپزشک نقش کلیدی در ترمیم کامل دهان دارد.
او می‌تواند علائم هشداردهنده را در مراحل اولیه تشخیص دهد و از بروز مشکلاتی مانند عفونت یا ناهنجاری فک جلوگیری کند.

همچنین، دندانپزشک در جلسات بعدی، به شما درباره وضعیت سایر دندان‌های عقل (در صورت باقی بودن) مشاوره می‌دهد و بررسی می‌کند که آیا نیاز به کشیدن آن‌ها وجود دارد یا خیر.

سخن پایانی

کشیدن دندان عقل شاید در ظاهر یک عمل ساده به‌نظر برسد، اما مراقبت‌های بعد از آن، بخش اصلی و تعیین‌کننده روند بهبودی است. رعایت نکاتی مانند استراحت کافی، مصرف منظم داروها، پرهیز از دخانیات، رژیم غذایی مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک، به شما کمک می‌کند تا بدون دردسر و با سرعت بیشتری بهبود پیدا کنید.

در نهایت به خاطر داشته باشید که هر بدن با دیگری متفاوت است؛ اگر هر علامت غیرعادی مانند درد شدید، تب یا تورم طولانی داشتید، آن را نادیده نگیرید و حتماً با دندانپزشک خود تماس بگیرید. مراقبت صحیح امروز، از مشکلات جدی فردا جلوگیری می‌کند.