چگونه گفتن و شنیدن داستان‌ها می‌تواند حالمان را بهتر کند؟
منبع: https://rasanika.com
قصه‌گویی و تأثیر آن بر سلامت روان
قصه‌گویی معمولاً به عنوان گفتن یا نوشتن داستان تعریف می‌شود. این روایت‌ها علاوه بر سرگرمی و جذب شنوندگان یا خوانندگان، در شکل‌دهی و تقویت سلامت روان نیز نقش مهمی دارند.
وقتی با اعضای خانواده درباره یک اتفاق منفی صحبت می‌کنیم یا آغاز یک رابطه عاشقانه را تعریف می‌کنیم، در واقع در حال قصه‌گویی هستیم. ما روزانه با توصیف رویدادها، شخصیت‌ها، احساسات و ایده‌ها از تکنیک‌های داستان‌سرایی استفاده می‌کنیم.
عبارت‌هایی مانند «داستان از این قراره» نشان می‌دهند که چقدر قصه‌گویی در زندگی روزمره ما ریشه دارد. ما بیش از آنچه تصور می‌کنیم، داستان‌ها را با دیگران به اشتراک می‌گذاریم.
این مقاله از رسانیکا به بررسی ارزش قصه‌گویی و مزایای روانی آن می‌پردازد.
ارتباط بین قصه‌گویی و سلامت روان
آنی بروستر، استادیار دانشکده پزشکی هاروارد و بنیان‌گذار سازمان غیرانتفاعی Health Story Collaborative، معتقد است داستان‌ها ما را به هم متصل می‌کنند. هدف او از تأسیس این سازمان، کمک به بیماران و خانواده‌ها برای درک بهتر تروما و چالش‌های سلامت روان و جسمی از طریق روایت داستان‌ها بود.
تحقیقات روان‌شناسی روایی نشان می‌دهد بررسی، بازنگری و اشتراک‌گذاری داستان‌های شخصی، اگرچه می‌تواند ما را آسیب‌پذیر کند، اما به التیام و رشد روانی کمک می‌کند.
فواید قصه‌گویی برای سلامت روان
۱. تقویت مهارت‌های شنیداری و پرورش تخیل
گوش دادن فعال به داستان‌ها مهارت‌های ارتباطی را تقویت می‌کند. مطالعه و شنیدن داستان‌ها تخیل را گسترش می‌دهد و به سلامت مغز کمک می‌کند. تخیل قوی به افراد کمک می‌کند تا با استرس‌های زندگی بهتر کنار بیایند.
۲. افزایش همدلی و تقویت حافظه
وقتی با شخصیت‌های یک داستان ارتباط برقرار می‌کنیم، مغز اکسی‌توسین ترشح می‌کند؛ هورمونی که با همدلی و ارتباط انسانی مرتبط است. همچنین طبق گفته جنیفر آکر، استاد دانشگاه استنفورد، اطلاعاتی که در قالب داستان ارائه می‌شوند، تا ۲۲ برابر بیشتر از واقعیت‌های صرف در ذهن می‌مانند.
۳. افزایش احساسات مثبت
روایت داستان‌ها می‌تواند خلق‌وخو و تصویر ذهنی ما از خودمان را تغییر دهد. احساسات مثبت و خوش‌بینی حاصل از قصه‌گویی توانایی مقابله با سختی‌ها را افزایش می‌دهد. در پژوهشی روی کودکان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، یک جلسه قصه‌گویی باعث افزایش اکسی‌توسین، کاهش کورتیزول و کاهش درد شد.
۴. کمک به مبتلایان به زوال عقل
مطالعات نشان داده‌اند که قصه‌گویی و خاطره‌درمانی به سالمندان مبتلا به زوال عقل کمک می‌کند تا عملکرد حافظه خود را حفظ و تقویت کنند.
۵. بهبود ارتباط با دیگران
دانشمندان نیز از داستان‌سرایی برای ارتباط مؤثرتر با عموم مردم استفاده می‌کنند. روایت علمی به شکل داستان، باعث جذب بیشتر مخاطب و درک بهتر مفاهیم پیچیده می‌شود.
۶. یادگیری از موفقیت و شکست
تغییر روایت شخصی درباره موفقیت و شکست می‌تواند انگیزه و عزت‌نفس را افزایش دهد. روایت‌های شکست نیز زمانی که از زاویه‌ای جدید بازگو شوند، می‌توانند احساس ارزشمندی و آمادگی برای چالش‌های آینده را تقویت کنند.
دگرگون کردن داستان زندگی
روایت‌درمانی به افراد کمک می‌کند تا از داستان‌های محدودکننده و آسیب‌زا عبور کرده و روایت‌های سالم‌تر و رشددهنده‌تری بسازند. تحقیقات نشان می‌دهد کسانی که در داستان زندگی خود معنا و رستگاری می‌یابند، از سلامت روان و بلوغ بیشتری برخوردارند.
با تغییر دیدگاه نسبت به گذشته، می‌توان احساسات منفی را کاهش داد و آرامش درونی را افزایش داد. برای مثال، اگر در کودکی احساس بی‌عدالتی کرده‌اید، می‌توانید با نگاهی جدید، والدین خود را ببخشید و این تجربه را بخشی از رشد شخصی خود بدانید.
جمع‌بندی
قصه‌گویی به ما کمک می‌کند با دیگران ارتباط برقرار کنیم، معنا بیابیم، زندگی خود را سازماندهی کنیم و در داستان‌های دیگران غرق شویم. با به اشتراک‌گذاری داستان‌ها، نه‌تنها ارتباطاتمان عمیق‌تر می‌شود، بلکه سلامت روان و رفاه درونی‌مان نیز بهبود می‌یابد.