وقتی گرسنه هستید چه اتفاقی در مغزتان می‌افتد؟
منبع: https://rasanika.com
آیا تا به حال شده که ناگهان احساس عصبانیت و تحریک‌پذیری شدیدی داشته باشید و بعد متوجه شوید که ساعت‌هاست چیزی نخورده‌اید؟ آن موج ناگهانی تحریک‌پذیری هنگام گرسنگی چیزی است که به آن «آویزان‌کننده» یا hanger می‌گویند.
گرسنگی به احساس عصبانیت، تحریک‌پذیری یا بدخلقی غیرمنطقی به دلیل گرسنگی اشاره دارد. این فقط بهانه‌ای برای عصبانی شدن نیست – تحقیقات نشان می‌دهد که این یک پدیده واقعی است.
نوح کاس، روان‌درمانگر، می‌گوید: «پرخوری عصبی بسیار رایج است. اگر از غذا دوری کنید، مدیریت احساسات و تصمیم‌گیری منطقی دشوار می‌شود.»
اما چرا حس گرسنگی اینقدر قدرتمند است؟ چرا حذف یک وعده غذایی گاهی ما را به کسی تبدیل می‌کند که به سختی او را می‌شناسیم؟
وقتی گرسنه هستیم، بدن و مغز ما تغییرات متعددی را تجربه می‌کند که می‌تواند به شدت بر خلق و خو و رفتار ما تأثیر بگذارد.
پیتر بروکنر، متخصص تغذیه، توضیح می‌دهد که مغز برای عملکرد صحیح به گلوکز نیاز دارد. او می‌گوید: «اگر مدتی غذا نخورید، قند خون پایین می‌آید و مغز انرژی کافی ندارد. این باعث می‌شود نتوانید واضح فکر کنید و خلق و خوی شما تغییر کند.»
گرسنگی بر تعادل ظریف گلوکز، هورمون‌ها و فعالیت مغز تأثیر می‌گذارد که ما را آرام و باثبات نگه می‌دارد. وقتی قند خون پایین می‌آید، مغز انرژی لازم برای عملکرد بهینه را ندارد و این کمبود سوخت باعث تحریک‌پذیری، تمرکز ضعیف و رفتار تکانشی می‌شود.
دکتر کامیلا نورد، متخصص علوم اعصاب، توضیح می‌دهد که مغز دائماً وضعیت داخلی بدن را رصد می‌کند تا به بقای ما کمک کند. این فرآیند، interoception نام دارد و احساسات را نیز شامل می‌شود. وقتی مغز تشخیص می‌دهد که غذا کافی ندارید، ممکن است آن را با یک احساس اشتباه تفسیر کند.
وقتی قند خون پایین می‌آید، بدن هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین را آزاد می‌کند تا انرژی ذخیره‌شده را بسیج کند. این هورمون‌ها باعث هوشیاری می‌شوند، اما همزمان می‌توانند احساس عصبانیت و واکنش‌پذیری ایجاد کنند. همچنین، مغز ماده‌ای به نام نوروپپتید Y تولید می‌کند که باعث گرسنگی بیشتر و مرتبط با پرخاشگری و اضطراب است.
این تغییرات هورمونی دلیل این است که گرسنگی می‌تواند بیشتر شبیه یک بحران باشد تا یک ناراحتی خفیف.
اثرات روانی و رفتاری گرسنگی
تحریک‌پذیری: کمبود گلوکز باعث کاهش کارایی مرکز خودکنترلی مغز و دشواری در تنظیم احساسات می‌شود.
بی‌صبری: تحمل کمتر نسبت به تأخیرها یا موانع، واکنش بیش از حد به دیگران.
تکانشگری: کاهش کنترل تکانه، حتی در خرید یا تصمیمات غیرخوراکی.
مشکل در تمرکز: مغز روی یافتن غذا متمرکز می‌شود و تمرکز روی کارها سخت می‌شود.
گرسنگی می‌تواند علائم اضطراب، خستگی و نوسانات خلقی را تشدید کند و باعث شود که واکنش بیش از حد در موقعیت‌های عادی داشته باشیم.
پیامدهای اجتماعی گرسنگی
گرسنگی می‌تواند روابط ما را نیز تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که قند خون پایینی دارند، بیشتر احتمال دارد رفتار پرخاشگرانه نشان دهند، نظرات دیگران را اشتباه تفسیر کنند و به مسائل جزئی واکنش شدید نشان دهند.
چه کارهایی می‌توان انجام داد تا از بدخلقی ناشی از گرسنگی جلوگیری کرد
جلوگیری از گرسنگی:
وعده‌های غذایی منظمی داشته باشید.
وعده‌ها متعادل و شامل چربی‌های سالم، پروتئین و کربوهیدرات‌های دیرهضم باشد.
فیبر کافی مصرف کنید تا مدت طولانی‌تری سیر بمانید.
تنقلات سالم همراه داشته باشید مثل آجیل، میوه، ماست یا تخم مرغ آب‌پز.
آب کافی بنوشید.
اگر در حال حاضر گرسنه هستید:
تمرین ذهن‌آگاهی انجام دهید و به خود یادآوری کنید که علائم موقتی هستند.
با دیگران درباره وضعیت خود ارتباط برقرار کنید.
زمان‌بندی خود را در نظر بگیرید و در صورت امکان مکالمات حساس را به بعد از خوردن غذا موکول کنید.
از میان وعده‌های شیرین و پرقند پرهیز کنید تا نوسانات قند خون کاهش یابد.
دکتر نورد توصیه می‌کند که تفاوت بین احساس گرسنگی و تحریک‌پذیری یا عصبانیت را تشخیص دهید. آگاهی از وضعیت گرسنگی می‌تواند به کاهش ویژگی‌های احساسی منفی کمک کند.
کنار آمدن با گرسنگی فقط به خوب غذا خوردن مربوط نمی‌شود، بلکه به تشخیص سیگنال‌های بدن و پاسخ مناسب به آن‌ها نیز مرتبط است. البته همه تحریک‌پذیری‌ها ناشی از گرسنگی نیستند؛ استرس یا کمبود خواب نیز می‌تواند عوامل مؤثر باشند.
دفعه‌ی بعد که احساس گرسنگی کردید، به یاد داشته باشید: مغز شما بدون غذا کار نمی‌کند. یک میان وعده کوچک می‌تواند حال شما را بهبود بخشد.