آیا شادیِ بیش از حد طبیعی است؟ بررسی علمی سرخوشی و نوسان خلق
منبع: https://rasanika.com
خلق و خوی سرخوشی
خلق و خوی سرخوشی حالتی از شادی، هیجان و احساس تندرستی شدید است. این احساس نوعی لذت تشدیدشده محسوب می‌شود که می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد.
برخی از دلایل ایجاد خلق و خوی سرخوشی طبیعی و سالم هستند. برای مثال، هیجانی که هنگام سوار شدن بر ترن هوایی احساس می‌کنید یا رضایتی که پس از دستیابی به یک هدف مهم تجربه می‌کنید، نمونه‌هایی از سرخوشی طبیعی‌اند.
گاهی اوقات نیز این حالت از فعالیت‌هایی مانند ورزش هوازی، رابطه جنسی یا عشق به وجود می‌آید. دوندگان مسافت‌های طولانی گاهی حالتی را تجربه می‌کنند که به «سرخوشی دویدن» معروف است و با احساسات عمیق لذت و آرامش همراه است.
با این حال، سرخوشی همیشه مثبت نیست. گاهی این احساس می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال روانی باشد یا در اثر مصرف مواد روانگردان ایجاد شود.
نشانه‌های خلق و خوی سرخوشی
وقتی در حالت سرخوشی هستید، ممکن است احساس شادی، امنیت، حمایت، آرامش و ارتباط عمیق با دیگران و جهان پیرامون خود داشته باشید. این احساسات در حالت طبیعی می‌توانند انگیزه‌بخش و سازنده باشند، اما اگر همراه با مصرف مواد یا نشانه‌های بیماری روانی ظاهر شوند، ممکن است نگران‌کننده باشند.
در چنین مواردی، سرخوشی می‌تواند همراه با علائمی مانند اضطراب، گیجی، توهم، نوسانات خلقی، پارانویا یا بی‌قراری باشد.
انواع خلق و خوی سرخوشی
سرخوشی ناشی از اختلالات روانی: برخی بیماری‌ها مانند اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و برخی اختلالات مغزی می‌توانند باعث سرخوشی غیرطبیعی شوند.
سرخوشی ناشی از مواد مخدر: مواد روانگردان با فعال‌کردن سیستم پاداش مغز، احساس لذت و وابستگی ایجاد می‌کنند. موادی مانند LSD، کوکائین، مت‌آمفتامین، اکستازی، کتامین، هروئین، فنتانیل و ماری‌جوانا از این دسته هستند.
سرخوشی ناشی از داروهای تجویزی: برخی داروها مانند مسکن‌های اپیوئیدی، آلپرازولام، کلونازپام و حتی پردنیزون ممکن است در بعضی افراد موجب حالت سرخوشی شوند.
سرخوشی ناشی از فعالیت‌های طبیعی: فعالیت‌هایی مانند ورزش گروهی، خندیدن، اجرای موسیقی، رابطه عاطفی و کمک به دیگران نیز می‌توانند باعث بروز احساسات سرخوشی طبیعی شوند.
تأثیر حالات سرخوشی
سرخوشی یکی از لذت‌بخش‌ترین احساسات انسانی است، اما اگر در نتیجه مصرف مواد ایجاد شود، می‌تواند خطرناک باشد. مواد روانگردان باعث افزایش غیرطبیعی اندورفین و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز می‌شوند و این احساس لذت شدید، میل به تکرار مصرف را افزایش می‌دهد.
با گذشت زمان، بدن نسبت به اثر ماده مقاوم می‌شود و برای رسیدن به همان سطح از لذت، نیاز به مقدار بیشتری از آن دارد. این وضعیت می‌تواند به اعتیاد و مشکلات جسمی و روانی منجر شود.
درمان خلق و خوی سرخوشی
سرخوشی به خودی خود بیماری نیست، اما اگر همراه با علائم دیگر یا ناشی از اختلال روانی باشد، نیاز به بررسی پزشکی دارد. درمان بسته به علت زمینه‌ای می‌تواند شامل روان‌درمانی، دارودرمانی، تغییر سبک زندگی و حمایت اجتماعی باشد.
روش‌های طبیعی برای تجربه سرخوشی
برای تجربه احساس شادی و سرخوشی بدون خطر، می‌توان از روش‌های طبیعی بهره برد. این تجربیات که آبراهام مازلو آن‌ها را «تجربیات اوج» می‌نامد، لحظاتی از شادی عمیق و الهام‌بخش هستند که حس معنا و ارتباط با زندگی را تقویت می‌کنند.
راه‌های طبیعی تجربه سرخوشی:
ورزش: فعالیت بدنی باعث آزاد شدن اندورفین، آدرنالین، دوپامین و سروتونین می‌شود که همگی احساس شادی و تندرستی را افزایش می‌دهند.
خنده: خندیدن باعث ترشح اندورفین می‌شود و به بهبود خلق‌وخو کمک می‌کند.
مدیتیشن: مراقبه منظم استرس را کاهش داده و آرامش ذهنی ایجاد می‌کند. حتی چند دقیقه در روز می‌تواند تأثیر مثبت بر روحیه داشته باشد.
معاشرت: ارتباط با دوستان و خانواده باعث افزایش حس تعلق، کاهش تنهایی و بهبود سلامت عاطفی می‌شود.
کمک به دیگران: داوطلب شدن و انجام کارهای خیر احساس معنا، رضایت و شادی درونی را افزایش می‌دهد.