فرق مهربان بودن و خوب بودن چیست؟
منبع: https://rasanika.com
تا حالا عبارت «نیویورکیها مهربونن اما نه خوشبرخورد» را شنیدهاید؟ این کلیشه به این اشاره دارد که ساکنان نیویورک ممکن است در ظاهر بیادب یا خشن به نظر برسند، اما در باطن آدمهای مهربانی هستند. شاید با خود فکر کنید: «چطور ممکن است کسی خوشبرخورد نباشد اما مهربان باشد؟»
برخلاف تصور رایج، مهربانی با خوشبرخوردی یکی نیست. بعضیها میگویند خوشبرخورد بودن یعنی ظاهر دوستانه داشتن، اما مهربانی یعنی واقعاً به رفاه دیگران اهمیت دادن. اما این تفاوت چقدر واقعی است؟
تفاوتهای کلیدی بین خوشبرخوردی و مهربانی
به گفتهی سینتیا وِجار، دکترا و استاد مشاوره:
«خوشبرخوردی یک لایهی بیرونی در تعامل با دنیاست؛ در حالیکه مهربانی چیزی عمیقتر و درونیتر است.» او میپرسد:
«آیا شما فرد خوبی هستید که کارهایی انجام میدهد که برای دیگران مفید است؟ آیا همدلی دارید؟ آیا برای رفاه دیگران عمل میکنید؟»
دکتر مالی بُرت، روانشناس بالینی، نیز معتقد است تفاوت اصلی در انگیزه و نیت نهفته است.
او میگوید: «خوشبرخوردی تمرکز بیرونی دارد—اینکه دیگران رفتار من را چگونه میبینند. اما مهربانی بیشتر از نیت درونی سرچشمه میگیرد.»
او اضافه میکند که رفتار مهربانانه همیشه خوشایند به نظر نمیرسد:
«مثلاً پایان دادن صادقانه و محترمانه به رابطهای که میدانید تمام شده، ممکن است ظاهراً خوشبرخورد نباشد، اما رفتاری مهربانانه است.»
نمونههایی از خوشبرخوردی و مهربانی
در شبکهی Threads حسابی به نام «مهربانیهای کوچک» وجود دارد؛ مجموعهای از خاطرات مردم درباره کارهای کوچکی که روزشان را بهتر کرده—از یک جملهی دلگرمکننده گرفته تا سفارش غذا برای یک مادر تازهزایمانکرده.
اما مثالی از خوشبرخوردی:
کسی از شما میپرسد مدل مویش چطور است و شما، حتی اگر خوب نباشد، میگویید «عالیه».
مثالی از مهربانی:
«شاید بهترین مدل مویی نباشه که تا حالا گرفتی، اما خوب رشد میکنه و تو آنقدر زیبایی که میتونی درستش کنی.»
تأثیر بر سلامت روان و هوش هیجانی
میان مهربانی و هوش هیجانی رابطه وجود دارد. بُرت میگوید هرچه هوش هیجانی بالاتری داشته باشید، راحتتر میتوانید بین خوشبرخوردی و مهربانی تمایز بگذارید و در موقعیتهای دشوار، انتخاب مهربانی برایتان ممکنتر است. پردازش و تنظیم احساسات، و توانایی ارتباط مؤثر، به شما کمک میکند رفتار دیگران را بهتر تفسیر کنید و بدانید چه زمانی باید مهربان بود و چه زمانی خوشبرخورد.
نقش خوشبرخوردی و مهربانی در روابط
این تمایز فقط نشانهی هوش هیجانی نیست؛ در کیفیت روابط نیز نقش بزرگی دارد. ورجار میگوید در روابطی که یکی از طرفین مهربان نیست، مشکلات اعتماد و تعارض بهوجود میآید. او مثال میزند افرادی که با «یک آدم خوشبرخورد اما غیرمهربان» رابطه داشتهاند ممکن است بعداً تصور کنند «هر کسی خوشبرخورد است، ریاکار است»—برداشتی که همیشه درست نیست.
زمانی که خوشبرخوردی ابزار دستکاری میشود
خوشبرخوردی میتواند بهعنوان «مهربانیِ ظاهری» یا حتی «خشونت نمادین» برای کنترل دیگران استفاده شود، بهخصوص علیه گروههای بهحاشیهراندهشده. بُرت توضیح میدهد افراد دارای قدرت میتوانند از نقاب خوشبرخوردی برای انجام کارهای آسیبزننده استفاده کنند. اگر افرادِ متعلق به گروههای فرودست واکنش نشان دهند، همین واکنش بهعنوان «بیادبی» علیه آنها بهکار گرفته میشود—نمونهای آشنا در کلیشههایی مانند «زن سیاهپوست عصبانی» یا «فرد معلول بیادب».
چگونه مهربانی را در خود پرورش دهیم؟
پرورش مهربانی از خودآگاهی و ذهنآگاهی شروع میشود. بُرت پیشنهاد میکند:
احساسات و رفتارهای خود را بررسی کنید.
از خودتان بپرسید: «امروز چه کار را میتوانستم بهتر انجام دهم؟»
«اتفاق X چه احساسی در من ایجاد کرد؟»
به نوشتن احساسات، قدم زدن در طبیعت، یا چند دقیقه مدیتیشن بپردازید.
این تأملها کمک میکند نسبت به احساسات دیگران توجه بیشتری داشته باشید. همانطور که گفته میشود: «با دیگران همانطور رفتار کن که دوست داری با تو رفتار شود.»
نکتهی اصلی
خوشبرخوردی بیشتر ظاهر دارد، اما مهربانی از درون میآید. مهربانی یعنی رفتاری که ریشه در انگیزه و نیت شما دارد، حتی اگر همیشه خوشایند یا راحت نباشد. سخت است—بهویژه اگر دائم نگران قضاوت دیگران باشید—اما گاهی مهربانانهترین کار، نه خوشبرخورد بودن، بلکه صادق و اصیل بودن است.
پس به خودتان و دیگران کمی از همان مهربانیِ واقعی بدهید؛ چیزی که بسیار ارزشمندتر از خوشبرخوردی روزمره است.