آیا استرس بر قند خون تأثیر می‌گذارد؟
منبع: https://rasanika.com
رابطه استرس و قند خون
استرس می‌تواند اثرات عمیقی بر بدن ما، از جمله توانایی در تنظیم قند خون، داشته باشد. با آزاد شدن هورمون‌های استرس، سطح انسولین کاهش می‌یابد و این موضوع می‌تواند باعث افزایش قند خون شود. این امر به‌ویژه برای افرادی که دیابت یا پیش‌دیابت دارند، اهمیت زیادی دارد.
بیشتر ما افزایش ناگهانی قند خون را با خوردن بیش از حد قند یا کربوهیدرات مرتبط می‌دانیم، اما عوامل دیگری نیز بر تنظیم قند خون تأثیر می‌گذارند؛ از جمله کم‌آبی بدن، گرما، حذف وعده‌های غذایی، بیماری، کمبود خواب و استرس. هنگام استرس، پاسخ استرس در بدن فعال شده و هورمون‌هایی مانند کورتیزول آزاد می‌شوند. کورتیزول می‌تواند بر متابولیسم، سیستم ایمنی و واکنش‌های التهابی بدن تأثیر بگذارد.
استرس زیاد می‌تواند سطح کورتیزول را بالا ببرد، باعث افزایش قند خون شود، ترشح انسولین را مهار کند و حساسیت بدن به انسولین را کاهش دهد. همچنین احتمال دارد در زمان استرس، افراد وعده‌های غذایی را حذف کنند، کمتر بخوابند و به سراغ غذاهای ناسالم بروند که همه این موارد بر تنظیم قند خون تأثیر می‌گذارد.
عوامل خطر
برخی عوامل می‌توانند خطر افزایش قند خون ناشی از استرس را افزایش دهند، از جمله سابقه افسردگی، استرس شغلی مزمن، تجربه سختی در اوایل زندگی، یا تمایل به واکنش به استرس با رفتارهای ناسالم مانند خوردن غذاهای ناسالم، کاهش فعالیت بدنی یا مصرف نکردن داروها.
عوارض استرس و قند خون
استرس و نوسانات قند خون می‌توانند اثرات منفی بر سلامت فرد داشته باشند. در مبتلایان به دیابت، استرس می‌تواند تنظیم فشار خون را دشوارتر کند، خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد و کنترل قند خون را سخت‌تر سازد. همچنین ممکن است فشار خون و ضربان قلب افزایش یافته و بدن تحلیل برود. افزایش ناگهانی فشار خون می‌تواند منجر به خستگی، افسردگی یا اضطراب شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
تغییرات قابل توجه قند خون می‌تواند خطرناک باشد. اگر دیابت دارید و علائمی مانند ضربان قلب بالا، تنفس سریع، خشکی دهان و پوست، تکرر ادرار، تشنگی بیش از حد، نفس با بوی میوه، تهوع، استفراغ، درد شکم، سردرد یا گرفتگی عضلات را تجربه می‌کنید، باید فوراً با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
تشخیص استرس و قند خون
استرس یک واکنش طبیعی به شرایط دشوار است، اما اگر طولانی‌مدت و مزمن شود، ممکن است به اختلال استرس تبدیل شود. اختلال استرس حاد و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از انواع شناخته‌شده آن هستند.
تشخیص دیابت یا پیش‌دیابت توسط پزشک و با آزمایش‌های قند خون انجام می‌شود، مانند آزمایش قند خون ناشتا، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی یا آزمایش A1c.
درمان استرس و قند خون
خوشبختانه هر دو قابل درمان هستند. دیابت معمولاً با دارو، انسولین، رژیم غذایی سالم، ورزش و تغییر سبک زندگی درمان می‌شود. رژیم غذایی باید کم‌قند و کم‌کربوهیدرات، اما سرشار از پروتئین، چربی‌های سالم، فیبر، میوه و سبزیجات باشد. همچنین ترک سیگار، کنترل وزن و فشار خون توصیه می‌شود.
برای مدیریت استرس، روش‌هایی مانند درمان شناختی‌رفتاری (CBT)، درمان بین‌فردی، رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)، درمان روان‌پویشی و درمان EMDR مفید هستند.
تغییرات سبک زندگی
برای کاهش استرس و بهبود کنترل قند خون می‌توانید:
خواب کافی داشته باشید
مایعات کافی بنوشید
وعده‌های غذایی منظم و سالم مصرف کنید
هر روز زمانی را به آرامش ذهن اختصاص دهید
از تمرین‌های مدیتیشن و ذهن‌آگاهی استفاده کنید
از مصرف الکل و سیگار پرهیز کنید
فعالیت بدنی روزانه داشته باشید
در صورت نیاز از روزهای استراحت ذهنی استفاده کنید
یاد بگیرید در مواقع فشار، به برخی تعهدات «نه» بگویید
خلاصه
استرس باعث آزاد شدن کورتیزول می‌شود که می‌تواند بر تولید و استفاده از انسولین در بدن اثر بگذارد و موجب تغییر در سطح قند خون شود. کاهش استرس به کنترل بهتر قند خون کمک می‌کند. اگر متوجه تغییراتی در قند خون خود شدید یا کنترل استرس برایتان دشوار است، با پزشک یا درمانگر مشورت کنید.